Çoğu kişinin hastalık olarak görmediği bir sorun kabızlık. Büyük tuvalet alışkanlıkları sağlıklı bir düzende olmadığında bağırsaklarda ve makatta hastalıklara neden olabilmektedir. Kısa vadede, özellikle gençken önemsiz bir kişisel özellik olarak algılanması bu hastalıklara maalesef bilerek davet çıkartmaktadır.
Kabızlık nedir?
Büyük tuvalet alışkanlığının üç günde birden daha seyrek olması veya kişinin büyük tuvaletini rahatlıkla yapamaması, zorlanarak yapmasına kabızlık denir. Kabızlık yaş ilerledikçe daha sık karşılaşılan bir durumdur. Buna karşın küçük çocuklarda dahi kabızlık görülebilir. Kabızlığın eşlik eden hastalıklar, kullanılan ilaçlar gibi pek çok farklı nedeni varsa da genellikle kabızlığa neden olan şey beslenme alışkanlığıdır.
Öğünlerimizde Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Sindirim sistemimiz yediğimiz gıdaların içinden vücudumuz için gerekli besleyici kısımları en küçük parçalarına ayırarak bünyemize kazandırır. İçinden besleyici kısımları alınmış gıdaların posası ise kalın bağırsaklara ulaşır. Kalın bağırsaklarda son olarak bu posanın içinden su çekildiğinde büyük tuvalet katı hale gelir ve uygun zamanda dışarı atılır. Pek çoğumuz gıdaların besleyici kısımlarını, zararlı kısımlarını dikkatle takip eder ona göre besleniriz. Ancak bu yetmez. Aynı zamanda gıdaların sindirilmesinden sonra kalan posasının da yeterli ve sağlıklı olması gerekir. Yani yediğimiz yemeklerin sindiremediğimiz kısımları sağlıklı bir tuvalet alışkanlığı için çok önemlidir.
Posalı gıdalar, yani liften zengin gıdalardan bahsediyoruz. Gün boyunca yediklerimizin içinde yeterli miktarda lif olmaması durumunda kalın bağırsaklara ulaşan lif miktarı çok düşmekte ve kalın bağırsaklar görevini doğru şekilde yapamamaktadır. Yeterli miktarda lif içeren gıda tükettiğimizde bu posa kalın bağırsaklara ulaşır ve büyük tuvalet için sağlıklı bir iskelet oluşturur. Bağırsaklarda lif içeriğinin artması burada yaşayan faydalı bakteriler için de çok önemlidir. Yeterli lif alan kişilerde bağırsakta yaşayan faydalı bakterilerin sayısı artar.
***
Kısacası kabızlık sorununu çözmenin birinci şartı her gün yeterli miktarda lif tüketmektir.
***
Liften Zengin Gıdalar – Posalı Gıdalar
Genel olarak toprakta yetişen tüm bitkiler lif içerir. Bazı tarım ürünleri diğerlerine göre daha fazla lif içerir. Tahıllar yüksek oranda lif içeren gıdalardır. Tahılların özellikle kabuklarında lif içeriği çok yüksektir. “Tam tahıl” terimi tahılın kabuğuyla birlikte o gıdada kullanıldığını ifade eder ve bu gıdalarda lif oranı daha yüksektir. Aynı şekilde meyvelerin de kabuğunda lif oranı daha yüksektir.
Liften zengin beslenmeye çalışırken çok fazla miktarda şeker ve kalori almamak adına lif ihtiyacınızı tam tahıllı ekmeklerle veya meyvelerle gidermemenizi öneriyoruz. Fazla kalori almadan, gereksiz şeker ve nişasta tüketmeden lif ihtiyacınızı karşılamanın en kolay yolu yapraklı sebzeler tüketmektir. Her öğünde marul, roka, tere gibi yapraklı sebzelere yer vermek çoğu insan için lif ihtiyacını karşılamak için yeterlidir. Karnabahar, brokoli ve havuç da lif ihtiyacını karşılama için tüketilebilir.
Herkesin Lif İhtiyacı Aynı mı?
Herkesin bünyesine göre ihtiyaç duyduğu lif miktarı farklı. Bazı insanlar hiç özen göstermediği halde sağlıklı bir büyük tuvalet düzenine sahip olabilirken siz çabaladığınız halde henüz bir düzen oluşturamamış olabilirsiniz. Bu son derece doğal. Ayrıca yaşla birlikte lif ihtiyacının da arttığını unutmamalısınız.
Siz siz olun her öğününüzde mutlaka yapraklı sebzeler tüketin. Yeterli miktarda lif tüketmekte zorlananlar için yulaf kepeği veya karnıyarık otu tohumu tozu (psyllium) kullanımı önerebiliriz. Ayrıca büyük tuvalet düzeninin her gün aynı saatte olması, tuvalette geçirilen zamanın en aza indirilmesi, tuvalette telefon, kitap, dergi bulundurulmaması da tuvalet düzeninizi daha sağlıklı hale getirecektir.
Sağlıklı Tuvalet Alışkanlığı
Günlük hayatın hızı ve stresi çoğu zaman en temel ihtiyaçlarımızı ertelememize veya özensiz olarak yapmamıza neden oluyor. Özellikle genç yaşlarda edindiğimiz bu kötü alışkanlık; gerek yeme düzenimiz gerekse tuvalet alışkanlığımızın kötü olması; ilerleyen yaşlarda farklı sorunlarla karşılaşmamıza neden oluyor.
Tuvalet alışkanlığı kişisel ve mahrem bir konu olduğu için genellikle çoğumuz kendi içimizde neyin doğru neyin yanlış olduğunu anlamaya çalışırız. Sıkıntı çıkmadıkça çok da üzerine düşmediğimiz bir konu olduğu için bazen yanlış alışkanlıklar yerleşir ve zamanla sorunların çıkmasına davet çıkarır. Sağlıklı bir büyük tuvalet alışkanlığını birkaç maddede özetleyelim.
- En fazla günde üç, en az üç günde bir olmalı
- Tuvalette geçirilen zaman 5-10 dakikayı geçmemeli
- Tuvalet sırasında zorlanma, acı, ağrı, kanama olmamalı
- Büyük tuvaletin şekil, çap, renk özellikleri sürekli değişiklik göstermemeli
Kaç Günde Bir Tuvalete Çıkmak Normal?
Her insanın bünyesine göre büyük tuvalet sıklığı değişebilir. Kimisi iki günde bir, kimisiyse günde iki kere tuvalete çıkabilir. Belirli bir düzen takip ettiği sürece her ikisi de normaldir. Ancak günde üçten daha sık veya üç günde birden daha nadir tuvalete çıkılması normal değildir. Böyle bir durumda buna neden olan bir hastalık olup olmadığı araştırılmalı, kişinin yedikleri buna göre düzenlenmelidir.
Tuvalette Geçen Dakikalar
Sağlıklı bir tuvalet alışkanlığı için tuvalete kitap, dergi, cep telefonu gibi tuvalette uzun zaman geçirmemize neden olacak meşgaleler sakıncalıdır. Bazı insanlar tuvaleti günün ve hayatın gürültüsünden uzakta huzurla geçirilen bir süre (örneğin yarım saat) gibi görebiliyor. Oysa bu durum sağlıksız bir tuvalet alışkanlığına yol açıyor ve başta basur (hemoroid) gibi bazı hastalıklara neden olabiliyor. İdeal bir düzende büyük tuvalet için ayrılan sürenin 5, bilemediniz 10 dakikadan fazla olmaması gerekiyor. Bu süre sağlıklı bir tuvalet için oldukça yeterlidir.
Bakmalısınız !
Büyük tuvalet sonrasında, eskilerimizin deyişiyle “marifet”imize bakmamız gerekiyor. Çünkü büyük tuvalet baştan sona sindirim sistemimizden süzülen ve son olarak dışarı atılan bir şey olduğu için pek çok hastalık durumunda bize erkenden bilgi verebiliyor. Gerek kültürel olarak gerek pis bir şey olduğu için bazı insanlar hiç bakmadan sifona basıp kurtulmak istiyor. Ancak büyük tuvaletin rengi, şekli, büyüklüğü gibi özelliklerinde değişiklik olması hastalık habercisi olabilir. Özellikle kalın bağırsağın son kısmının kanserlerinde ve genellikle 50 yaş üzerinde büyük tuvalette şekil ve çap değişiklikleri, ara ara ishal ara ara kabızlık şeklinde bir düzensizlik olması bazen hastalığın en erken habercisi olabilir.
Bu sayfa yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Mutlaka doktorunuza muayene olun.
Comments